پوشش­های زینک فلیک

یکی از مهمترین سیستم­های ضد خوردگی برپایه افزایش نسبتا زیادی از روی بعنوان پیگمنت به یک چسب آلی یا معدنی است. خواص ضد خوردگی روی در بسیاری از مقالات و منابع علمی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. پوشش زینک فلیک یک پوشش غیر الکتریکی است که محافظت خوبی در مقابل خوردگی ایجاد می­کند. این پوشش­ متشکل از مخلوط روی و آلومینیوم بصورت فلسی یا پولکی است که توسط یک ماتریس معدنی بهم متصل می­شوند. سه نوع پوشش زینک فلیک داریم:

1-    پوشش­های زینک فلیک حاوی کرم شش ظرفیتی: سطوح پوشش یافته با کروم شش ظرفیتی حتی با یک پوشش نازک هم مقاومت به خوردگی بالایی دارند ولی با توجه به سمیت بالای کروم شش ظرفیتی استفاده از آن تقریبا در اکثر موارد ممنوع می­باشد.

2-    پوشش­های زینک فلیک عاری از کروم شش ظرفیتی و برپایه حلال

            3-  پوشش­های زینک فلیک عاری از کروم شش ظرفیتی و برپایه آب

پوشش­های فاقد کروم شش ظرفیتی نسبت به موارد مشابه حاوی این ترکیب، بیشتر دوستدار محیط زیست می­باشند. امروزه از پوشش­های زینک فلیک کروم دار در صنایع اتومبیل سازی استفاده نمی­شود.

شکل ذرات Zn تاثیر بسزایی بر روی کارکرد سیستم چسب دارد. ذرات کروی روی با قطر حدود µm3 که عموما بعنوان روی ذره­ای (dust) شناخته شده ترین روش تجاری برای ایجاد پوششهای حاوی روی می­باشد. در این سیستم­ها بعضا در کنار روی از آلومینیوم هم استفاده می­شود. دومین حالتی که از روی استفاده می­شود عموما بصورت صفحات یا پولکهایی در اندازه µm15 است. این شکل از روی در مقایسه با حالت کروی به دلیل سطح مقطع بیشتری که دارد باعث تقویت خواص مقاومت به خوردگی روی می­شود. در این حالت هم، پوشش می­تواند علاوه بر روی، همراه قسمتی از پولکهای آلومینیوم هم باشد. در این فرمول، حالت پولکی بودن روی و آلومینیوم بسیار مهم است و نباید از روی پودری یا ذره ای استفاده شود. به شرط اینکه فرایند خشکسازی خوب انجام شود ، در حضور پولکهای روی یک پوشش متراکم به موازات سطح بستر تشکیل می­شود که تا حد زیادی کارایی پوشش را بالا می­برد. پولکها با استفاده از ماتریس که می­تواند متناسب با مواد مورد استفاده آلی یا معدنی باشد، به یکدیگر متصل می­شوند. این پوششها به دلیل رسانایی که دارند بعنوان آند قربانی برای استیل عمل می­کنند.

مزایای استفاده از این پوشش عبارت است از:

• مقاومت بسیار عالی در مقابل خوردگی اتمسفر
• محصولات حاصل از خوردگی که  بصورت گرده سفید رنگ Zn است در این روش بسیار محدود است.
• برخلاف سایر پوششهای حاصل از Zn، مانند آبکاری مکانیکی و الکتریکی روی، این پوشش خاص از روی در برابر خوردگی با اسپری نمک رفتار خنثی دارد
• مقاومت در مقابل بسیاری از مواد شیمیایی با خواص ملایم از جمله بنزین و روغن ترمز
• با توجه به اینکه این روش پوشش دهی روی یک روش غیر الکتریکی است لذا تردی هیدروژنی را در این روش نداریم
• می­تواند رسانای جریان الکتریسته باشد
• در اغلب مواقع حفاظت گالوانیک با استفاده از این پوشش غنی از روی کارایی مطلوبی را در تماس دوفلز با فولاد، آلومینیوم، روی و کادمیوم تضمین می­کند
• اشکال پیچیده، گوشه­های قطعه و حفرات بخوبی پوشش داده می­شوند
• با ضخامت کمی از این پوشش همان نتیجه ای حاصل می­شود که ضخامتهای زیاد پوشش Zn در روشهای دیگر ایجاد می­کنند
• مقاومت به دمای بالا
• دوستدار محیط زیست

موارد استفاده از پوشش روی پولکی

• برای اتصال دهنده­های قوی با درجه 10.9 و 12.9
• فولاد با استحکام بالا ( بویژه بالای  N/mm21000 ) و در مواردی که قسمتهای سخت نیاز به محافظت سطح بدون ایجاد تردی هیدروژنی دارند
• ذوب و قالبگیری اجزای فولاد و آهن
• قطعاتی که دارای شکلهای خاصی از جمله حفره و زوایا هستند
• قطعاتی مونتاژ شونده از جمله قفلها و شیرآلات

توجه: سطوح صاف یا سطوحی که بصورت تو درتو هستند مناسب این پوشش دهی نمی­باشند و درمورد آنها باید آزمایشات اولیه انجام بگیرد. در برخی موارد با یک تغییر کوچک در طراحی قطعه می­توان آن را جهت استفاده مناسب ساخت.

پوشش­های زینک فلیک ضخامتی در حدود 5 تا 12 میکرون دارند و برخلاف پوششهای الکتروپلیتینگ، پوشش در قسمت­های تو رفته و شیارها ضخیم تر است درحالیکه در لبه­ها نازکتر است. ایجاد پوشش به سه روش اسپری کردن، DIP SPIN و Dip-drain انجام میگیرد.

پوشش­های زینک فلیک بعنوان لایه محافظ کاتدی در مقابل خوردگی در کلیه صنایع خودروسازی و ساختمانی استفاده می­شوند. تلفیق این پوشش با یک پوشش نازک و پخت شده آلی یا معدنی امکان ایجاد رنگ (سیاه، نقره­ای، سبز، آبی و غیره) بر روی پوشش را فراهم می­کند همینطور باعث افزایش مقاومت در مقابل مواد شیمیایی، پایین آمدن قابلیت هدایت جریان الکتریسیته (بدلیل تاثیر لایه آلی) و خواص تجمعی می­شود. در صورت نیاز، امکان روانکاری مجدد و patch نیز امکان پذیر است.